«شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی»امروز یازده بهمن 1393 در مراسم جشنواره فارابی افتتاح شد. شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی که به اختصاص شمس خوانده میشود، پایگاهی اینترنتی برای انتشار انواع «متون سیاستی» (Policy Texts) است. متون قابل انتشار در این سایت در هفت حوزه سیاستی دستهبندی میشوند که در منوی حوزههای سیاستی سایت قابل دسترسیاند.
انواع متون سیاستی قابل انتشار در شمس به شرح زیر است:
خلاصه سیاستی؛ متن سیاستیای است که با حجم 800 تا 1000 کلمه نوشته میشود.خلاصه سیاستی، موجزترین نمونه «متن سیاستی خلاصه» است که عموماً شامل طرح مسأله، حداقل دادههای مؤثر، نقد خلاصه یک سیاست، و پیشنهاد سیاست جایگزین یا ملاحظات سیاستی است. این نوع متن بدون ارجاعات و فهرست منابع است.
مرور سیاست (حداکثر 2000 کلمه)؛ متنی است که هدف از آن مرور سابقه سیاست در مسألهای مشخص است.مرور سیاست در مقایسه با خلاصه سیاستی، حجم بیشتری دارد و بیش از خلاصه سیاستی به تجربه گذشته در زمینه سیاستی مشخص توجه میکند. مرور سیاست حاوی نقد و بررسی سیاستهای گذشته است، و الزاماً در برگیرنده پیشنهاد سیاستی جایگزین نیست، بلکه آشکار کردن نقاط قوت و ضعف سیاستهای پیشین در اولویت قرار دارد. مرور سیاست در زمینه ارجاعات، فقط مقید به مشخص کردن منبع تصویب و اعمال سیاستهایی است که مرور، بررسی و نقد میشوند.
مقاله سیاستی (حداکثر 4500 کلمه)؛ دارای اهداف نظریتر و به نسبت بقیه متون سیاستی خلاصه، اهداف آکادمیک بیشتری دارد.مقاله سیاستی به بنیانهای نظری بررسی و نقد سیاستهای گذشته توجه بیشتری دارد، سازوکارهای عمل سیاستهای موجود یا پیشنهادی را بیشتر بررسی میکند، به مانند متون آکادمیک از نظام ارجاعات علمی استفاده میکند، الزاماً به پیشنهاد سیاست جایگزین نمیانجامد، ولی زمینه درک نظری و علمی بیشتر از سیاست در عرصهای مشخص را فراهم میکند.
مقایسه سیاستی (حداکثر 2000 کلمه)؛ مسألهای مشخص در ایران را مد نظر دارد، ولی سیاستهای کشورهای دیگر درخصوص این مسأله را بررسی میکند.این گونه متون برای مثال به تشریح سیاستهای توسعه بنگاههای کوچک و متوسط، افزایش بهرهوری در مصرف آب کشاورزی، یا حمایت از زنان سرپرست خانوار در کشورهای دیگر میپردازند.
این متون در دو قالب نوشته میشوند: 1. با ارجاع ضمنی به همان مسائل در ایران و بدون مقایسه تفصیلی، 2. مقایسه سیاستهای اعمال شده در ایران و کشور یا کشورهای موضوع مقایسه. استفاده از نظام ارجاعات، و نتیجهگیری درخصوص کارآیی سیاستهای اعمال شده، از عناصر متن «مقایسه سیاستی» است. مقایسه سیاستی تنها متن قابل انتشار در شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی است که میتواند بر اساس ترجمه تدوین شود.
«متون سیاستی خلاصه» نویسندگان خارجی مشروط به آنکه ویژگیهای مد نظر متون سیاستی قابل انتشار در شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی را داشته باشند، قابل انتشار در این شبکه به صورت ترجمه شده هستند.
یافتههای پژوهشی سیاستی (1000 تا 2000 کلمه)؛ ناگفته و ناخوانده باقی ماندن یافتههای پژوهشی در ایران، و عدم آگاهی سیاستگذاران از یافتههای سیاستپژوهی از جمله مسائلی است که همواره در ایران به آن اشاره شده است.یافته پژوهشی سیاستی متنی است که نتایج یک یا چند تحقیق انجام شده و الزامات آن برای سیاستگذاری را بیان و ارائه میکند. بیان مسأله پژوهش، روششناسی جمعآوری دادهها، و بنیانهای نظری پژوهش در چنین متنی در خلاصهترین شکل صورت میگیرد. عمدهترین بخش این گونه متون سیاستی خلاصه به ارائه دادهها و اطلاعات مؤثر و معنادار به دست آمده، یافتههای اساسی، و الزامات یافتههای پژوهش برای سیاستگذاری در امر یا امور خاص اختصاص مییابد. ارجاعات علمی در این گونه متن سیاستی خلاصه استفاده نمیشود و صرفاً در پاورقی اولین صفحه متن، عنوان و مشخصات کتابشناختی پژوهشی که متن از آن استخراج شده است ذکر میگردد.
دادههای سیاستی (حداکثر 1600 کلمه)؛ دادههایی هستند که عنوان متن سیاستی خلاصه را نمیتوان به آنها اطلاق کرد.متنی که در رده داده سیاستی قرار میگیرد حاوی دادههایی است که از منابع معتبر به دست آمدهاند یا نویسنده به شیوه قابل اعتمادی آنها را تولید کرده است و میتوان از آنها برای سیاستگذاری، بررسی و نقد سیاستها، یا به عنوان ورودی دادهای سایر متنهای سیاستی خلاصه استفاده کرد. متن دادههای سیاستی نیازمند هیچ گونه مسألهشناسی، تحلیل یا پیشنهاد سیاست نیست، بلکه دادههای بنیادین لازم برای سیاستپژوهی یا سیاستگذاری را فراهم میآورد. ذکر کردن منابع دادههایی که در این گونه متون آورده میشوند ضروری است. این گونه متون میتوانند تصاویر و نمودارها را نیز در خود جای دهند. چندرسانهای سیاستی؛ فایلی از صوت، عکس یا فیلم است که ناظر بر بیان، مرور یا بررسی و نقد سیاستی مشخص، یا رخدادی در عرصه سیاستپژوهی یا بیان مسأله سیاستی مشخصی است. برای مثال، فیلمی از تصویب و اجرای سیاستی مشخص؛ تصاویری از مسألهای زیستمحیطی، اجتماعی، یا سیاسی؛ یا فیلمی درباره پیآمدهای اعمال سیاستی مشخص؛ میتواند مصداق «چندرسانهای سیاستی» باشد.
مرکز بررسیهای استراتژیک امیدوار است از طریق انتشار نوشتههای سیاستی نخبگان کشور در این سایت، زمینهای برای شبکهای کردن ایدهها و ایدهپردازان کشور فراهم سازد. مدیریت مرکز بررسیهای استراتژیک و مدیران سایت شمس امیدوارند نخبگان ایرانی داخل و خارج کشور در گفتوگویی ثمربخش درباره سیاستگذاری عمومی در حوزههای سیاستی مورد نظر در سایت شمس وارد شوند، و زمینهای برای سیاستگذاری بهتر فراهم گردد.
از همه نخبگان برای هر چه پربارتر ساختن این شبکه دعوت میشود. شمس با شبکهای از «اتاقهای فکر استانی» که با تعامل مرکز بررسیهای استراتژیک و معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دانشگاه مادر استانها تشکیل شدهاند تکمیل میشود. به این ترتیب، دو شبکه در خدمت گستردن تفکر درباره سیاستگذاری عمومی قرار میگیرند. میشود به شبکهای از نخبگان متعهد به توسعه و سربلندی ایران اندیشید که در سراسر ایران و جهان، درباره مسائل ایران میاندیشند، ایدههای خود را به اشتراک میگذارند و مسیر گفتوگو را برای بهبود سیاستگذاری دنبال میکنند.