پاشنه آشیل داعش

شفقنا- داعشی ها برای حمله آموزش دیده اند، نه دفاع. فرو بردن داعشی ها در لاک دفاعی و پس گرفتن آنچه تاکنون به دست آورده اند، موقعیت استراتژیک آنها را تغییر می دهد.

تیم لیستر در سی ان ان نوشتند: استفاده از اصل غافلگیری، قابلیت تحرک و رفتار بیرحمان با مخالفان؛ اینها اصولی است که نیروهای داعش برای تصرف بخش هایی از عراق و سوریه طی ماه های گذشته به کار گرفته اند اما از تحلیل های جدید قابلیت ها و تاکتیک های داعش چنین بر می آید که همزمان با سازماندهی مجدد طرف های متخاصم داعش، این گروه در آستانه عقب نشینی قرار گرفته است.

مایکل نایتس، از پژوهشگران موسسه "سیاست شرق نزدیک"در واشنگتن می گوید: "داعش اکنون در موضع تدافعی قرار گرفته و در صورت حمله چندجانبه و همزمان به مواضع این گروه و حتی در صورت ضربه دیدن گروه های متحد داعش، آنها تمام تلاش خود را صرفا معطوف به حفظ موضع و نواحی تحت تصرف خود خواهند کرد."

نایتس می گوید: داعش روی نیمکت ذخیره خود، تعداد زیادی طراح نظامی مستعد و پیکارجوی کهنه کار دارد که تجربه های خود را از زمان اشغال عراق توسط آمریکا و پس از آن، حضور در سوریه به دست آورده اند. در این گروه همچنین تعداد زیادی جهادی خارجی حضور دارند که در چچن و بالکان جنگیده اند.

نایتس در آخرین شماره نشریه Sentinel (از انتشارات مرکز مقابله با تروریسم در کالج نظامی وست پوینت آمریکا) می نویسد: "اکنون که سرعت و آهنگ جنگ علیه داعش شتاب گرفته، توانایی این گروه در سازماندهی و کنترل منازعه، به شدت محک خواهد خورد."

تحلیلگران نظامی می گویند: موفقیت داعش تاکنون، عمدتا ناشی از ضعف طرف مقابل درگیری (ارتش عراق) از یک سو و سال ها برنامه ریزی دقیق ابوبکر بغدادی از طرف دیگر بوده است.

داعش در این جنگ فرسایشی از ارعاب و ترور اعضای بلندپایه نیروهای امنیتی عراق نیز غافل نمانده است؛ و این نبردی است که البغدادی آن را "درو کردن سربازها"می نامد. در ساختار فرماندهی که البغدادی برپا کرده، "کنترل متمرکز"با "اجرا در سطح محلی"ترکیب شده است. این ساختار، بین سال های 2012 تا 2013، زمانی که گروه موجی از بمب گذاری در خودروها را در نقاط مختلف عراق به راه انداخت، بسیار موفق عمل کرد. یک مورد اخیر از این تاکتیک، هفته پیش در کرکوک به اجرا در آمد که طی آن، 3 خودروی بمب گذاری شده و یک بمب کنارجاده ای، جان دست کم 20 نفر را گرفت.

داعش این تاکتیک را در نبرد فعلی خود نیز به کار گرفته است. اوایل این ماه، اعضای داعش حمله به خوبی طراحی شده خود در شهر کرد نشین جلولا را با انفجار یک خودروی بمب گذاری شده آغاز کردند. این انفجار جان بیش از 20 پیشمرگ کرد را گرفت. سپس در مرکز شهر، یک عامل انتحاری، یک تانکر سوخت را منفجر کرد و در پی آن، چند عامل انتحاری دیگر که یونیفرم هایی شبیه به نیروهای پیشمرگ را به تن داشتند، جلیقه های انفجاری خود را در 12 ایست بازرسی منفجر کردند.

این انفجارهای انتحاری چند گانه که ترس و وحشت را بین غیرنظامیان و حتی نیروهای نظامی عراق منتشر می کند، بخشی از تاکتیک "ایجاد شوک و وحشت"داعش است که با سرعت و چالاکی واحدهای رزمی داعش، پیوند خورده است.

نایتس می گوید: "تراکم نسبی در عراق که در آن به واسطه جاده های مناسب می توان بخش بزرگی از کشور را یک روزه پیمود، به یک نیروی تهاجمی اجازه می دهد تا عوامل خود را در نقاط حمله مشخص، متمرکز کند."

گفته می شود داعش از تانک های آمریکایی M-1 Abrams و خودروهای Humvee که از ارتش عراق به غنیمت گرفته است، استفاده می کند. برخورداری از خودروهای زرهی سنگین در جنگ، گاه می تواند تفاوت های عمده ای ایجاد کند. داعش اوایل این ماه برای دفع حمله نیروهای عراقی که با هدف شکست حصر "آمرلی"صورت گرفته بود، فقط از یک فروند تانک T-55 استفاده کرد.

نایتس به سی ان ان می گوید: "اگرچه نیروهای داعش بدون تردید بین 200 تا 300 خودروی Humvee را به غنیمت گرفته اند و قادر خواهند بود تا چند ماه بدون نیاز به قطعات یدکی از این خودروها در عملیات های خود استفاده کنند، اما دسترسی آنها به دیگر خودروهای نظامی ساخت آمریکا بسیار محدود بوده است. یک دلیل عمده این موضوع، این است که کاربری و تعمیر و نگهداری این خودروها بسیار پیچیده است. حتی خود نیروهای عراقی هم برای استفاده از این خودروهای نظامی مشکل داشته اند، بنابراین تعداد کمی از آنها، در شرایط سالم و قابل استفاده، به غنیمت داعش افتاده است."

نکته دیگر که باید مورد اشاره قرار گیرد این است که داعش، در منطقه ای به وسعت شمال سوریه تا مرکز عراق، تنها حدود 15 هزار پیکارجو را در اختیار دارد. از این رو، استفاده از حقه های رزمی، برای موفقیت داعش اهمیت زیادی دارد. در بسیاری موارد دیده شده که اعضای داعش تظاهر به حمله به یک منطقه کرده و سبب شده اند تا نیروهای دفاعی به آن منطقه اعزام شوند، سپس آن مناطقی را که اکنون بی دفاع مانده، مورد حمله واقعی قرار داده اند. اوایل این ماه، داعش پس از آن به شهر جلولا حمله کرد که نیروهای پیشمرگ برای مقابله با یک حمله دیگر داعش به مخمور، شهر را ترک کرده بودند.

نایتس می گوید این حقیقت که نسبت نیروهای داعش به مساحت منطقه اندک است، توضیح دهنده این است که چرا داعش ترجیح می دهد بعضی از شهرهای تحت تصرف خود را از جمعیت خالی کند؛ آنها بیم آن را دارند که با قیام های محلی روبرو شوند. این تهدید می تواند به مثابه یک شمشیر دو لبه عمل کند. زندگی در بین مردم غیرنظامی در مناطقی که تراکم جمعیتی دارد، می تواند تا حدی برای نیروهای داعش سپر حفاظتی ایجاد کند اما مدارکی در دست است که نشان می دهد نیروی هوایی عراق حتی در صورت حضور غیرنظامیان در منطقه هدف، از حملات هوایی منصرف نمی شود. در واقع، حملات هوایی در قلب مناطق سنی نشین عراق یا حتی سوریه، ممکن است مناقشات فرقه ای در منطقه را وخیم تر سازد.

شیوه دفاعی داعش

به عقیده نایتس، شیوه دفاعی داعش شامل دو بخش است. آنها از بمب های کنار جاده ای و بمب های کارگذاری شده در خودروها با قابلیت کنترل از راه دور برای ایجاد محدوده های پر خطر در طول جاده ها و شهرهای کلیدی استفاده می کنند. اما آمریکا نشان داده که می تواند این بمب ها را از راه دور شناسایی و نابود کند.

دیگر راهکار دفاعی داعش، مقابله با ضدحمله دشمن و در واقع، یک واکنش غریزی به "از دست دادن میدان"است. داعش سازمانی است که بهترین دفاع را حمله می داند، حتی حمله در سطح تاکتیکی. اما ضد حمله به کاروان های زرهی و نفری داعش، برای نیروی هوایی آمریکا و حتی هواپیماهای عراقی کار بسیار راحتی است.

در این میان، اگر داعش مجبور شود بیش از آنکه حمله کند، دفاع کند – آنچه به نظر می رسد در حال وقوع است- گروه های سنی که تاکنون از آن حمایت کرده اند احتمالا در انتخاب خود تجدیدنظر خواهند کرد.

منبع: سی ان ان

ترجمه: فرهاد فرجاد